O projekcie: Dobre rządzenie w zakresie środowiska – warunkiem koniecznym zrównoważonego rozwoju w krajach globalnego Południa. Inicjatywa na rzecz „Dostępu do Informacji”

Na początku 2008 roku Instytut Globalnej Odpowiedzialności (IGO) dołączył do koalicji organizacji w ramach projektu „TAI – The Access Initiative. Good Environmental Governance – a prerequisite of sustainable development" (Inicjatywa na rzecz Dostępu do Informacji. Dobre rządzenie w zakresie środowiska – warunkiem koniecznym zrównoważonego rozwoju.), w którym bierze udział pięć organizacji partnerskich z nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej. Organizacje te są połączone w pary z ich partnerskimi odpowiednikami z krajów globalnego Południa. Partnerem Instytutu Globalnej Odpowiedzialności jest Lawyer's Environmental Action Team (LEAT)z Tanzanii.

Współpraca ma na celu promowanie dostępu do informacji publicznej, partycypacji społecznej, egzekwowania sprawiedliwości oraz wspierania potencjału (capacity building) organizacji społeczeństwa obywatelskiego i władz lokalnych w Tanzanii.

Projekt TAI obejmuje cztery rodzaje działań:

• opracowanie głównych tez i rekomendacji raportu w języku polskim pt. „Zrównoważony rozwój i demokracja dotycząca środowiska w Tanzanii",

• przedstawienie i promocja raportu wśród polskich organizacji pozarządowych, zainteresowanych i działających na rzecz jakości pomocy,

• rzecznictwo w celu wdrożenia rekomendacji raportu do polskiej i europejskiej polityki rozwojowej,

• budowanie poparcia dla zmian w zakresie poprawy jakości polskiej pomocy, zgodnych z postulatami krajów biorców.

Opracowanie raportu pt. "Zrównoważony rozwój i demokracja dotycząca środowiska w Tanzanii"

Autorzy opracowania starają się upowszechnić wiedzę o raporcie i rekomendacjach wśród polskich instytucji, zajmujących się współpracą rozwojową - w tym wśród organizacji pozarządowych, prowadzących projekty w krajach Globalnego Południa oraz wśród instytucji państwowych.

Raport i jego rekomendacje były punktem wyjścia do dyskusji o strategiach i możliwościach włączenia problematyki partycypacji społecznej i dobrego rządzenia w zakresie polityki środowiskowej, do programów i projektów: działań UE, polskiej oficjalnej pomocy rozwojoweji planów poszczególnych organizacji.

Publikacja jest podsumowaniem badań dotyczących dostępu do informacji, partycypacji społecznej i sprawiedliwości w decyzjach dotyczących środowiska.

Raport jest wynikiem pracy trzech organizacji: Lawyer’s Environmental Action Team (LEAT), Agenda for Environment and Responsible Development oraz Legal and Human Rights Centre (LHRC). Powstał na bazie badań i metodologii stworzonej przez The Access Initiative (TAI).

Publikacja zawiera studia przypadków, analizę aktów prawnych i działań władz w Tanzanii w zakresie polityki środowiskowej, jak również listę konkretnych rekomendacji.

Opracowanie raportu jest publikacją podręczną (12 stron), umożliwiającą polskiemu czytelnikowi wygodne zapoznanie się z kluczowymi ustaleniami badań i rekomendacjami tanzańskich organizacji pozarządowych. Wśród tematów rekomendacji znajdują się m.in.:

• przejrzyste procedury umożliwiające egzekwowanie prawa do informacji,
• obywatelski przewodnik po prawie do informacji,
• dobra dokumentacja procesu konsultacji,
• zwiększenie stopnia uczestnictwa w każdym z etapów konsultacji,
• przejrzysta strategia rozpowszechniania informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju.

Spotkania na rzecz dialogu i propozycje zmian w pomocy

26 czerwca 2008 r. odbyła się w Warszawie prezentacja raportu dla zainteresowanych organizacji i działaczy. Spotkanie zorganizowały Instytut Globalnej Odpowiedzialności oraz grupa robocza ds. monitoringu pomocy przy Grupie Zagranica.

Pierwsza część spotkania była poświęcona prezentacji raportu tanzańskich organizacji na temat zrównoważonego rozwoju i demokracji w dziedzinie polityki środowiskowej.

W drugiej części uczestnicy spotkania dyskutowali o tym, jak uwzględnić wnioski z raportu w polskiej pomocy. Rozpatrywano możliwości włączenia do polskiej pomocy kwestii dostępu do informacji, partycypacji społecznej i budowania kompetencji - zarówno na poziomie polityki rozwojowej, jak i projektów poszczególnych organizacji. Podczas spotkania omówiono takie pomysły na podnoszenie jakości polskiej pomocy jak:

• wdrożenie mechanizmów konsultacji działań na etapie formułowania projektu i w trakcie realizacji poszczególnych zadań. Pomysłami wypracowanymi na wcześniejszych spotkaniach są m.in.: tablica informacyjna (ang. village information table), skrzynka wniosków i sugestii (ang. suggestion box) i procedury rozpatrywania wniosków i sugestii,

• zachęcanie społeczeństwa obywatelskiego i władz do tworzenia warunków sprzyjających partycypacji oraz promowania prawa do uczestnictwa,

• stworzenie strategii polskiej pomocy dla Tanzanii, która uwzględniałaby opinie i priorytety samych Tanzańczyków,

Uczestnicy dyskusji byli przekonani, że takie spotkania są potrzebne, a raport przedstawiający rekomendacje tanzańskich organizacji może być praktycznym narzędziem, służącym podwyższaniu jakości polskiej pomocy.

Dyskusja dotycząca zmian w polityce europejskiej była prowadzona wśród wszystkich organizacji partnerskich TAI, podczas międzynarodowej konferencji (TAI Global Gathering) w dniach 28 października – 1 listopada 2008 r. w Sligo, w Irlandii.

Konieczne zmiany w polskiej polityce rozwojowej

Wspieranie partycypacji społecznej jest postulatem organizacji z krajów Południa i kluczowym elementem prodemokratycznych przemian w krajach takich jak Tanzania. Autorzy opracowania są przekonani, że wdrożenie tych postulatów powinno stać się priorytetem dla wszystkich: polskichi europejskich instytucji tam pracujących.

Jedną z rekomendacji raportu polskich organizacji pozarządowych, wydanego przez Grupę Zagranica i Polską Zieloną Sieć w 2008 roku, jest stworzenie średniookresowych strategii krajowych dla poszczególnych krajów priorytetowych.

W ślad za tym IGO postuluje, aby polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych opracowało 3-5-letnią strategię polskiej pomocy dla Tanzanii, a także innych krajów afrykańskich. W szczególności proponujemy, aby:

• strategie uwzględniały lokalne priorytety, zweryfikowane przez tanzańskie władze rządowe i samorządowe,
• włączyć do strategii wnioski i propozycje organizacji pozarządowych z Tanzanii,
• uwzględnić przedstawione poniżej priorytety sektorowe.

W ramach działań rzeczniczych IGO wydało kolejny numer kwartalnika Globalna Północ – Globalne Południe, w których powyższe postulaty rzecznicze zostały uzupełnione o przykłady działań organizacji w Tanzanii oraz inne materiały.

W ramach partnerstwa z organizacją LEAT oraz innymi organizacjami staramy się odpowiedzieć na ich priorytety i wspierać ich lokalne działania. Nasze działania poprzedzone są dialogiem z organizacjami partnerskimi oraz tworzenie wspólnych planów działań. Jednym z przykładów planowania naszych działań jest prezentowana poniżej strategia współpracy LEAT oraz IGO.

Na podstawie dialogu z organizacjami będzie starali się dalej prowadzić działania rzecznicze zmierzające do poprawy jakości polskiej pomocy. Zapraszamy instytucje i osoby prywatne do współpracy w ramach działań rzeczniczych.